2017 ROKIEM JOSEPHA CONRADA
"Podążać za swym marzeniem,
podążać wiecznie, zawsze, aż do końca" - Joseph Conrad
Z okazji przypadającej 3
grudnia 2017 roku 160 rocznicy urodzin Josepha Conrada Sejm RP ustanowił
rok 2017 Rokiem Josepha Conrada.
Józef Teodor Konrad Korzeniowski,
znany w świecie literatury jako Joseph Conrad, urodził się 3 grudnia 1857
roku w Berdyczowie, zmarł 3 sierpnia 1924 roku w Oswalds, pod Cantembury,
w południowo-wschodniej Anglii. Był synem polskich patriotów, zesłańców
syberyjskich: Apolla Korzeniowskiego herbu Nałęcz, poety, tłumacza i wybitnego
działacza niepodległościowego i Ewy z Bobrowskich Korzeniowskiej. W 1861
roku Apollo Korzeniowski został aresztowany i osadzony w warszawskiej cytadeli.
Na zdjęciu przedstawiającym czteroletniego Konradka widnieje dedykacja:
Ukochanej Babuni, która mi pomogła biednemu Tatkowi ciastka do więzienia
posyłać - wnuczek Polak-katolik i szlachcic Konrad.
Oboje Korzeniowscy, matka
i ojciec, zostali skazani na zesłanie do Wołogty, na północy Rosji. Najpierw
zmarła matka, potem ojciec i osierocony Konrad wychowywał się u kuzynów
we Lwowie i w Krakowie. Gdy miał siedemnaście lat wysłano go do Francji,
by mógł uniknąć obowiązku służby wojskowej w armii carskiej. Młodzieniec
najpierw zaciągnął się do marynarki francuskiej, a po trzech latach przeniósł
się do brytyjskiej. I tak, w wieku lat dwudziestu, Konrad Korzeniowski
zaczął poznawać język, w którym później napisał książki stanowiące dziś
klasykę literatury angielskiej: Jądro ciemności, Lord Jim, Nostromo, Szaleństwo
Almayera. Pływał, zwykle na żaglowcach, kilkanaście lat po morzach i oceanach
całego globu. Karierę marynarza brytyjskiego uwieńczył dyplomem kapitańskim.
Pierwszą swoją powieść Szaleństwo
Almayera marynarz- pisarz ogłosił w 1895 roku i wkrótce po tym ożenił się,
osiadając na wsi angielskiej i poświęcając się wyłącznie twórczości pisarskiej.
W ciągu następnych 30 lat, już pod pseudonimem literackim Joseph Conrad,
napisał czternaście powieści i osiem tomów opowiadań. Nikt tak wspaniale
jak Conrad nie potrafił mówić o zdradliwych urokach morza, ciężkiej pracy
marynarzy, wyborach moralnych dokonywanych w ekstremalnych warunkach. Jednak
akcja większości utworów nie toczy się na wodzie, tylko na lądzie, w krajach
Dalekiego Wschodu, w Afryce, w Ameryce Łacińskiej, we Francji, Anglii,
a bohaterami są Anglicy, Francuzi, Włosi, Niemcy, Polacy - przedstawiciele
różnych narodowości. Pisarstwo Josepha Conrada przesycone jest silnym imperatywem
moralnym, którego realizacja w życiu staje się celem bohaterów, gdy tymczasem
świat nieustannie naraża ich na próby charakteru i sumienia. Obok wartości
moralnych ważną rolę odgrywa świat metafizyczny: siły natury, wierzenia,
religie różnych kultur i los - wszystko to składa się na tajemnicę świata,
w którym bohaterowie Conrada dokonują wyborów życiowych. Właśnie to bogactwo
opisanego świata i złożoność natur ludzkich, ich romantyzm i symbolika,
czynią opowieści Conrada fascynującymi i ponadczasowymi. W polskiej literaturze
Joseph Conrad nazywany jest "Słowackim wysp tropikalnych".
Wydarzenia związane z Rokiem
Conrada - tym najbardziej polskim z brytyjskich i najbardziej brytyjskim
z polskich pisarzy, trwać będą przez cały 2017 rok. Program rocznicowy
obejmuje wystawy, filmy, spektakle, seminaria, publikacje. Na marcowych
Targach Książki w Londynie Polski Instytut Książki wraz z British Council
zorganizuje Conrad Study Day w British Library, zaś w listopadzie i grudniu
nastąpi kulminacja wydarzeń.
Niezależnie od Roku Conrada,
od ośmiu lat, w październikowym Krakowie odbywa się Festiwal Conrada, na
który z całego świata zjeżdżają pisarze i zaproszeni goście, by dyskutować,
spotykać się i cieszyć promieniowaniem twórczości Josepha Conrada na współcześnie
powstającą literaturę. W 2015 roku miasto Kraków ufundowało nagrodę Josepha
Conrada dla pisarzy debiutantów. Zdobyła ją Liliana Hermetz za powieść
Alicyjka, a w 2016 roku Żanna Słoniowska za powieść Dom z witrażem. Kultywowaniem
dorobku Conrada zajmują się także towarzystwa conradowskie, z których wyróżniają
się The Jagiellonian University Joseph Conrad Research Centre w Krakowie
i The Joseph Conrad Society w Polskim Ośrodku Społeczno- Kulturalnym (POSK)
w Londynie.
W zeszłym roku, będąc w Londynie,
odwiedziłam POSK i pokazano mi siedzibę The Joseph Conrad Society. To duży
pokój, ze wszystkich stron zabudowany, aż po sufit, regałami wypełnionymi
księgozbiorem otrzymanym w spadku po pisarzu, w gablotach zaś znajdują
się pamiątki po Conradzie. Wiszące portrety przedstawiają eleganckiego,
starszego pana, poważnie spoglądającego na odwiedzających gabinet, w którym
panuje nastrój skupienia i pracy twórczej, jak kiedyś, w gabinecie Conrada
w domu.
"Samotność jest ciężkim i
nieodzownym warunkiem istnienia" - zdaje się szeptać postać z portretu,
dodając: "Prawdziwa mądrość nie jest pewna niczego na tym pełnym sprzeczności
świecie".
Sięgnijmy po powieść Josepha
Conrada w tym pełnym sprzeczności świecie. Na pewno będzie to wspaniała
literacka uczta przypominająca nam to, co jest najważniejsze - bezinteresowne
służenie innym i wierność ideałom.
|
.