SKŁADNIKI PAST DO ZĘBÓW (antybakteryjne
14.1)
CHLORHEKSYDYNA
W kolejnej serii artykułów
przedstawię grupę składników antybakteryjnych. W tym miesiącu opiszę właściwości
chlorheksydyny.
Jest używana od bardzo dawna,
zyskała sobie dużą popularność i jej skuteczność nie budzi wątpliwości.
Została odkryta jako antyseptyk w laboratorium ICI w latach 50-tych podczas
prac nad syntetycznymi lekami przeciwmalarycznymi. Niemal natychmiast znalazła
zastosowanie jako środek odkażający. Chlorheksydyna jest syntetycznym antyseptykiem,
pochodnym biguanidu. Działa silnie na bakterie typu Gram-dodatnie, natomiast
słabiej na Gram-ujemne, oraz na niektóre wirusy, drożdżaki i pierwotniaki.
Jej działanie przeciwbakteryjne, bakteriostatyczne i bakteriobójcze polega
na uszkadzaniu błony komórkowej bakterii. Zwiększa się jej aktywnośc w
roztworze alkoholowym.
Preparaty dezynfekcyjne,
ją zawierające, można sklasyfikować jako produkty lecznicze, wyroby medyczne,
produkty biobójcze i kosmetyki. Mają one różną postać w zależności od użycia.
Znalazły zastosowanie w chirurgicznej dezynfekcji rąk, skóry, odkażaniu
ran i oparzeń, w stomatologii, ginekologii, położnictwie, urologii, okulistyce,
a także w odkażaniu cewników żylnych, bronchoskopów, oraz do dezynfekcji
narzędzi i powierzchni. Preparaty chlorheksydyny stosowane są nie tylko
w dziedzine medycyny, ale również w przemyśle spożywczym i weterynarii.
Chlorheksydyna stosowana
jest do odkażania skóry przed zabiegami chirurgicznymi (roztwór 0,5-cio
procentowy), do odkażania rąk, ran oparzeniowych, oraz do krótkotrwałego
przechowywania wyjałowionych narzędzi. Jest aktywnym składnikiem płukanek
i żelów doustnych, w stężeniu 0,1 i 0,2 procentowym, mających na celu zniszczenie
bakterii próchnicotwórczych, zawartych głównie w płytce nazębnej. Kremy
z dodatkiem chrorheksydyny stosuje się w leczeniu trądziku i gronkowcowych
zakażeń skóry. Warunkiem uaktywnienia jej działania jest przynajmniej 5
minutowy kontakt tkanek z chlorheksydyną.
Ma ona niewielką toskyczność.
Nie stwierdzono jej toksyczności na nabłonek jamy ustnej. Słabo wchłania
się z przewodu pokarmowego i powłok ciała. Natomiast jeśli przedostanie
się do krwioobiegu, może wywołać hemolizę. Wydalana jest z organizmu w
niezmienionej postaci przez nerki. Wyjątkowo może wywołać miejscową nadwrażliwość,
rzadko uogólnioną, oraz fotodermatozy. Roztwory mydła, detergenty, chlorki
i środowisko zasadowe zmniejszają aktywność chlorheksydyny. Światło, wysoka
temperatura (>25 oC), inaktywuja lek. Nie zaleca się stosowania chlorheksydyny
w okresie karmienia piersią.
W następnym miesiącu przedstawię
zastosowanie chlorheksydyny w dentystyce.
|
.