70 ROCZNICA POWSTANIA WARSZAWSKIEGO

Wspomnienie, szacunek, hołd należą się wszystkim walczącym w powstaniu warszawskim. W tym roku obchodziliśmy 70-tą rocznicę wybuchu akcji "Burza". Pierwszego sierpnia 1944 roku, o godzinie 17-tej, rozpoczęły się 63 dni bohaterskiej walki o wolność Stolicy. 
Walka bohaterska czy walka straceńcza, powstanie heroiczne czy etos czynu samobójczego, bohaterowie czy szaleńcy? Do dziś nie zakończył się spór, nie ma jednoznacznej oceny powstania. Moment historyczny wymagał tego czynu od żołnierzy Armii Krajowej, gdy decyzje Związku Radzieckiego wobec Polski zaczęły zagrażać polskiej suwerenności. 
Jakkolwiek oceniamy dziś powstanie warszawskie, fakt zabicia 16 tysięcy powstańców, 20 tysięcy rannych, 15 tysięcy wziętych do niewoli, zginięcie około 200 tysięcy cywilnych mieszkańców stolicy, zrównanie z ziemią "niepokornego miasta" - jego bohaterom należy się hołd. Zdradzeni przez sojuszników, osamotnieni w walce, dzielni i ofiarni do ostatniej kropli krwi, oddali życie za ojczyznę.
"A przecież wydawałoby się, że to takie łatwe żyć.
 Wystarczy garstka ziemi, okręt, gniazdo, więzienie,
Trochę oddechu, kilka kropli krwi i tęsknota.
Jesteście moimi mistrzami
Umarli.
Nie zapominajcie o mnie" / Jesteście moimi milczącymi mistrzami - Adam Zagajewski/

Dzielność - Arete(łac.) już Arystoteles, Platon, Sokrates uważali za cnotę cnót. "Przez dzielność stawaj się dzielnym" - oto recepta Arystotelesa, jakże prosta i trudna zarazem, tak, jak i druga rada - "Bez wahania rób to, czego się boisz". 
Czyn rycerski, oddanie życia w obronie ojczyzny, od czasów starożytnych uważany był za najszlachetniejszą śmierć. W średniowieczu narodził się etos rycerza, który wzorem Rolanda, rycerza Karola Wielkiego, bohatera "Pieśni o Rolandzie", oddaje swoje życie ojczyżnie i władcy, a duszę Bogu. Śmierć rycerska, śmierć bohaterska na polu walki, przez wieki uważana była za ofiarę złożoną w imię ideałów, choć wielokrotnie oceniana była niejednoznacznie. Joanna d’Arc podczas wojny stuletniej poprowadziła armię francuską do kilku ważnych zwycięstw i przyczyniła się do koronacji Karola VII - oskarżona o herezję spłonęła na stosie. Poeta George Byron oddał życie w walce o niepodległość Grecji - dla jednych  szaleniec, dla innych bohater narodowy. Dekabryści, którzy wystąpili przeciwko władzy cara - szaleńcy czy bohaterowie?              

Pierwsza wojna światowa i masowe śmierci w okopach w imię niejednoznacznych narodowych interesów podważyły etos oddawania życia za ojczyznę, ale powrócił on znów w czasie drugiej wojny światowej.  Polska i Polacy jednoznacznie sprzeciwili się hitlerowskiej okupacji, bohatersko włączyli w walkę na wszystkich frontach Europy. Ostatnim rozdziałem tragicznej historii wojny było powstanie warszawskie.

Z coraz większym zrozumieniem i podziwem historia patrzy na młodych bohaterów Warszawy 44, oddaje hołd tym, którzy polegli w walce, hołubi tych nielicznych, którzy przeżyli. Na wieść o tym, że poeta Krzysztof Kamil Baczyński przystąpił do konspiracji, Stanisław Pigoń, wybitny literaturoznawca powiedział : 
"Cóż, należymy do narodu, którego losem jest  strzelać do wroga brylantami". Tak, strzelaliśmy do wroga brylantami - zginęło pokolenie młodej inteligencji, kwiat narodu. Była to kwestia honoru rozumianego tak, jak rozumiał go Roland, Hektor, Gilgamesz.

"Idąc przez las, o świcie, w maju,
pytałem, gdzie jesteście dusze
zmarłych. Gdzie jesteście młodo
zaginieni, gdzie jesteście, całkiem
przemienieni.
Wielka cisza panowała w lesie
i słyszałem, jak śnią liście zielone,
słyszałem sny kory, z której powstaną
łodzie, okręty i żagle.
Potem z wolna zaczęły odzywać się
ptaki, szczygły, drozdy i kosy ukryte
w balkonach gałęzi; każdy mówił inaczej,
innym głosem, o nic nie prosząc, bez
goryczy i żalu.
I zrozumiałem, że jesteście w śpiewie,
nieuchwytni jak muzyka, obojętni jak
nuty, dalecy od nas tak, jak my
od siebie.  / W maju - Adam Zagajewski/

Chwała bohaterom. Ich wspomnienie jest obecne w naszym sercu i myślach. 
 
 
. Katarzyna Szrodt 
 

ARCHIWUM FELIETONÓW

POLEĆ TEN ARTYKUŁ ZNAJOMYM Z FACEBOOKA
 


 

 


BIULETYN POLONIJNY, Postal Box 13, Montreal, Qc H3X 2T7, Canada; Tel: (514) 336-8383 fax: (514) 336-7636,
Miesięcznik rozprowadzany bezpłatnie wśród Polonii zamieszkującej obszar Montrealu i Ottawy. Wszelkie prawa zastrzeżone.