70 ROCZNICA POWSTANIA WARSZAWSKIEGO
Wspomnienie, szacunek, hołd
należą się wszystkim walczącym w powstaniu warszawskim. W tym roku obchodziliśmy
70-tą rocznicę wybuchu akcji "Burza". Pierwszego sierpnia 1944 roku, o
godzinie 17-tej, rozpoczęły się 63 dni bohaterskiej walki o wolność Stolicy.
Walka bohaterska czy walka
straceńcza, powstanie heroiczne czy etos czynu samobójczego, bohaterowie
czy szaleńcy? Do dziś nie zakończył się spór, nie ma jednoznacznej oceny
powstania. Moment historyczny wymagał tego czynu od żołnierzy Armii Krajowej,
gdy decyzje Związku Radzieckiego wobec Polski zaczęły zagrażać polskiej
suwerenności.
Jakkolwiek oceniamy dziś
powstanie warszawskie, fakt zabicia 16 tysięcy powstańców, 20 tysięcy rannych,
15 tysięcy wziętych do niewoli, zginięcie około 200 tysięcy cywilnych mieszkańców
stolicy, zrównanie z ziemią "niepokornego miasta" - jego bohaterom należy
się hołd. Zdradzeni przez sojuszników, osamotnieni w walce, dzielni i ofiarni
do ostatniej kropli krwi, oddali życie za ojczyznę.
"A przecież wydawałoby się,
że to takie łatwe żyć.
Wystarczy garstka
ziemi, okręt, gniazdo, więzienie,
Trochę oddechu, kilka kropli
krwi i tęsknota.
Jesteście moimi mistrzami
Umarli.
Nie zapominajcie o mnie"
/ Jesteście moimi milczącymi mistrzami - Adam Zagajewski/
Dzielność - Arete(łac.) już
Arystoteles, Platon, Sokrates uważali za cnotę cnót. "Przez dzielność stawaj
się dzielnym" - oto recepta Arystotelesa, jakże prosta i trudna zarazem,
tak, jak i druga rada - "Bez wahania rób to, czego się boisz".
Czyn rycerski, oddanie życia
w obronie ojczyzny, od czasów starożytnych uważany był za najszlachetniejszą
śmierć. W średniowieczu narodził się etos rycerza, który wzorem Rolanda,
rycerza Karola Wielkiego, bohatera "Pieśni o Rolandzie", oddaje swoje życie
ojczyżnie i władcy, a duszę Bogu. Śmierć rycerska, śmierć bohaterska na
polu walki, przez wieki uważana była za ofiarę złożoną w imię ideałów,
choć wielokrotnie oceniana była niejednoznacznie. Joanna dArc podczas
wojny stuletniej poprowadziła armię francuską do kilku ważnych zwycięstw
i przyczyniła się do koronacji Karola VII - oskarżona o herezję spłonęła
na stosie. Poeta George Byron oddał życie w walce o niepodległość Grecji
- dla jednych szaleniec, dla innych bohater narodowy. Dekabryści,
którzy wystąpili przeciwko władzy cara - szaleńcy czy bohaterowie?
Pierwsza wojna światowa i
masowe śmierci w okopach w imię niejednoznacznych narodowych interesów
podważyły etos oddawania życia za ojczyznę, ale powrócił on znów w czasie
drugiej wojny światowej. Polska i Polacy jednoznacznie sprzeciwili
się hitlerowskiej okupacji, bohatersko włączyli w walkę na wszystkich frontach
Europy. Ostatnim rozdziałem tragicznej historii wojny było powstanie warszawskie.
Z coraz większym zrozumieniem
i podziwem historia patrzy na młodych bohaterów Warszawy 44, oddaje hołd
tym, którzy polegli w walce, hołubi tych nielicznych, którzy przeżyli.
Na wieść o tym, że poeta Krzysztof Kamil Baczyński przystąpił do konspiracji,
Stanisław Pigoń, wybitny literaturoznawca powiedział :
"Cóż, należymy do narodu,
którego losem jest strzelać do wroga brylantami". Tak, strzelaliśmy
do wroga brylantami - zginęło pokolenie młodej inteligencji, kwiat narodu.
Była to kwestia honoru rozumianego tak, jak rozumiał go Roland, Hektor,
Gilgamesz.
"Idąc przez las, o świcie,
w maju,
pytałem, gdzie jesteście
dusze
zmarłych. Gdzie jesteście
młodo
zaginieni, gdzie jesteście,
całkiem
przemienieni.
Wielka cisza panowała w
lesie
i słyszałem, jak śnią liście
zielone,
słyszałem sny kory, z której
powstaną
łodzie, okręty i żagle.
Potem z wolna zaczęły odzywać
się
ptaki, szczygły, drozdy
i kosy ukryte
w balkonach gałęzi; każdy
mówił inaczej,
innym głosem, o nic nie
prosząc, bez
goryczy i żalu.
I zrozumiałem, że jesteście
w śpiewie,
nieuchwytni jak muzyka,
obojętni jak
nuty, dalecy od nas tak,
jak my
od siebie. / W maju
- Adam Zagajewski/
Chwała bohaterom. Ich wspomnienie
jest obecne w naszym sercu i myślach.
|