KRYTYKA  MUZYCZNA

Krytyka muzyczna nie jest działem muzykologii ani teorii muzyki. Jest natomiast częścią kultury, która bez krytyki nie może się obyć. Krytyka muzyczna różni się od dziennikarstwa muzycznego tym, że nie ogranicza się do informacji, ale pozwala na wartościowanie dzieł muzycznych i sposobów ich wykonania. Funkcja krytyka wyrasta więc ponad zwykłe dziennikarstwo. Pojawiają się często głosy, że krytycy są niepotrzebni, bo nie są w stanie zmienić osobowości artystów, którzy są rzekomo niesterowalni. Dlatego wielu kompozytorow i wykonawców ignoruje sądy o ich pracy artystycznej. Ta niechęć nie ma jednak uzasadnienia, bo przecież dzięki krytyce można potwierdzić ich powodzenie, ale i wskazać na niedostatki.  Samo "krytykanctwo" nie jest głównym celem piszącego recenzje z koncertów, często  jest nim  właśnie wylansowanie artystów. W odbiorze społecznym nie byliby oni znani  gdyby nie praca krytyków. Użyteczność ich polega na tym, że zajmując się oceną dzieł i wykonań, informują zarazem o kompozytorach, drogach kariery wykonawców, ich interpretacji, rodzaju dźwieku.  Dobry krytyk powinien być kompetentny w swojej dziedzinie, musi znać dobrze literaturę muzyczną i powinien być obeznany z różnymi interpretacjami. Dziś, w dobie internetu czy mp3 ma pod tym wzgledem ułatwione zadanie. Podobnie jak krytyk    teatralny – krytyk muzyczny musi rozumieć  treść ocenianego dzieła. Nie można bowiem pisać o utworach muzycznych bez  znajomosci ich sensu. Poznanie zawartości dzieła i obiektywna ocena interpretacji  tego co jest zawarte w partyturze dają dopiero gwarancje wiarygodnego osądu. Parający się krytyką powinien mieć własne zdanie i poglądy i nie ulegać postronnym sugestiom.  Recenzent musi być uczciwy wobec siebie, wrażliwy i otwarty, biorąc odpowiedzialność za każde słowo, które może urazić a nawet zniszczyć artystę, ale może go też wypromować.  W tym zawodzie bardzo ważna jest też łatwość w  posługiwaniu się piórem. Wiadomo nie od dziś, że wśród recenzentów, podobnie jak i wśród zwykłych odbiorców muzyki, występują rozbieżności w ocenach. Wynikają one z przyjęcia różnych kanonów i preferencji, różnicy w ocenach estetycznych, stosunku emocjonalnego itd. Znaczenie ma również przepaść pokoleniowa. Młody krytyk będzie bardzej otwarty na świeże innowacje interpetacyjne aniżeli ten z kilkudziesięcioletnim stażem.

Większość muzykologów nie zajmuje się krytyką zdając sobie sprawę z trudności połączenia dzialalności krytycznej z naukową. Muzykolodzy badają muzykę z perspektywy czasu, z dystansu, natomiast krytycy muszą reagować natychmiast  na wszelkie muzyczne wydarzenia. Wiąże się z tym obecność na koncertach, premierach operowych, konkursach. Z dnia na dzień muszą przedstawić recenzję z festiwalu,  pisać na gorąco, posługiwać się językiem prostym by dotrzeć do największego grona czytelników.  Ich przekaz musi być czytelny i zwięzły. Masowy dostęp do prasy sprawia, że osąd krytyka oddziaływuje szeroko na kształtowanie obrazu kultury muzycznej. Jesli ten osąd sprawdza się systematycznie to wzrasta autorytet krytyka.
 
 
 
. Radosław Rzepkowski
 

ARCHIWUM FELIETONÓW

 


 

 


BIULETYN POLONIJNY, Postal Box 13, Montreal, Qc H3X 2T7, Canada; Tel: (514) 336-8383 fax: (514) 336-7636, 
Miesięcznik rozprowadzany bezpłatnie wśród Polonii zamieszkującej obszar Montrealu i Ottawy. Wszelkie prawa zastrzeżone.