POLSCY
WYKONAWCY XIX/XX WIEKU
W miarę
rosnącego w XIX wieku kultu wirtuozów nie brakło wśród Polaków wybitnych
muzyków, którzy udawali się na zagraniczne tournee. Nie wszyscy oczywiście
zdołali utrwalić swoje nazwiska na Zachodzie, ale było ich wielu.
Można tu wymienić znakomitą parę wykonawców naszej narodowej opery
"Halka" Moniuszki: Paulinę Rivoli i i Juliana Dobrskiego. Wśród polskich
pianistów najwyżej oceniana była na początku XIX w. Maria Szymanowska (1789-1831),
która dała się poznać na estradach Paryża, Londynu, Lipska, Drezna, Mediolanu,
Rzymu i w wielu rosyjskich miastach. Poematy na jej cześć pisał sam J.W.Goethe.Wśród
skrzypków wielkim powodzeniem cieszył się Karol Lipiński, który był też
kompozytorem (1790-1861). Przez wielu oceniany był nawet wyżej od Paganiniego.
Jednak największą karierę osiągnął Henryk Wieniawski (1835-1880).
Występując solo a także ze swoim bratem, świetnym pianistą Józefem
odnosił ogromne sukcesy na obydwu półkulach. Uznanie w świecie muzycznym
przypadło także innym skrzypkom. Wśród nich byli Apolinary Kątski (1826-1879)
i Izydor Lotto (1844-1936). Brat Apolinarego - Antoni to pierwszy polski
pianista-wirtuoz, który zdobył w świecie ogromną sławę, a popularność zyskał
ponadto dzięki skomponowanemu przez siebie utworowi "Le reveil du Lion"
niezależnie od jego nikłej wartości. Jako pianista popisujący się grą na
dwóch klawiaturach zasłynął na świecie Juliusz Zarębski (1854-1885) - uczeń
F.Liszta. Podziwiano również innych wirtuozów fortepianu: Maurycego Rosenthala
(1862-1946), Aleksandra Michałowskiego (1851-1938), Józefa Śliwińskiego
(1865-1930), a przede wszystkim Józefa Hoffmana (1876-1957). Wszyscy oni
zdołali utrwalić swoje nazwiska w kronikach muzycznych, mimo iż przesłaniała
ich sylwetka I.J.Paderewskiego. Na przełomie stulecia międzynarodowy rozgłos
zdobyli skrzypkowie Stanisław Huberman (1882-1947) i Stanisław Barcewicz
(1858-1929).
W
poczecie wybitnych wokalistów na scenach światowych znane były nazwiska
przedstawicieli rodziny Reszke z Janem na czele (1850-1925). Popularnością
cieszyła się Marcelina Sembrich-Kochańska (1858-1935). Zaangażowana
do londyńskiej Covent Garden występowała na scenach Francji, Rosji, Niemiec,
Hiszpanii i Ameryki. Obok talentu wielkiego rosyjskiego Szalapina stawiano
Adama Didura (1874-1946), znakomitego naszego basa, solistę mediolańskiej
La Scali. Wśród sopranów duży rozgłos zdobyły: Janina Korolewicz-Waydowa,
Helena Zboińska-Ruszkowska, Ewa Bandrowska-Turska, Wanda Wermińska, Maria
Mokrzycka oraz Ada Sari. Zasłynęly też nazwiska wybitnych polskich tenorów:
Ignacego Dygasa, Stanisława Gruszczyńskiego, Józefa Wolińskiego,
a przede wszystkim Jana Kiepury, który zachwycał również jako amant filmowy.
W okresie
międzywojennym wypłynęli również wybitni polscy wirtuozi-pianiści, organiści,
skrzypkowie i dyrygenci. Wśród pianistów byli to Zofia Rabcewiczowa, Henryk
Sztompka, Stanisław Szpinalski, Witold Małcużyński, Jan Ekier, Bolesław
Woytowicz, Zbigniew Drzewiecki, Józef Turczyński. Z organistów należy wymienić
Bronisława Rutkowskiego i Feliksa Rączkowskiego, a spośród skrzypków Irenę
Dubiską, Eugenię Umińską, Pawła Kochańskiego, Henryka Szerynga i innych.
Za granicą rozsławiali Polskę nasi dyregenci: Emil Młynarski, Grzegorz
Fitelberg, Artur Rodziński, Paweł Klecki, Mieczysław Mierzejewski. Polskim
pochodzeniem szczycił się wielki dyrygent Leopold Stokowski oraz "król
pianistów" Artur Rubinstein.
|
.