NAJSTARSZY
FESTIWAL PIANISTYCZNY
Festiwal
Chopinowski w Dusznikach uchodzi za najstarszy festiwal pianistyczny na
świecie. Jego 70-ta edycja przypada na obecny 2015 rok. W ciągu
minionych 70 lat, tj. od roku 1946 festiwal dusznicki przeszedł
widoczną ewolucje, szczególnie co się tyczy formuły repertuarowej.
Początkowo tj. w pierwszych latach po wojnie te "chopinowskie
święta muzyczne" spełniały rolę propagatora muzyki wyłącznie chopinowskiej
i promowania polskich pianistów. Wśród nich odnajdujemy tak znakomite
nazwiska jak Halina Czerny-Stefańska, Lidia Grychtołówna, Barbara Hesse-Bukowska,
Regina Smendzianka czy Adam Harasiewicz. Dopiero w 1954 roku pojawił się
na festiwalu pierwszy zagraniczny pianista, którym był Fou Tsong z Chin.
Zdobył on rok później III miejsce na V Konkursie Chopinowskim w Warszawie.
Wkrótce zaczęli występować inni zagraniczni wirtuozi, ale pochodzili oni
z państw tzw. bloku socjalistycznego (m.in. Imre Ungar, Wladymir Aszkenazy).
Natomiast pierwszym pianistą z poza "żelaznej kurtyny", którego grę melomani
mogli podziwiać był Francuz - Bernard Ringeissen, laureat IV nagrody V
Konkursu Chopinowskiego w 1955 roku. Wystąpił on trzykrotnie (1962)
w Dusznikach, Polanicy i Kudowie. W 1961 roku na dusznickim festiwalu
przełamano kolejną barierę, mianowicie umożliwiono wykonywanie muzyki innych
kompozytorów, oczywiście obok chopinowskiej. W tymże roku Orkiestra Filharmonii
Wrocławskiej wykonała uwerturę do opery ,,Leszek Biały" Józefa Elsnera.
W 1968 r. pojawiły się na estradzie po raz pierwszy solowe skrzypce a także
duet fortepianowy. W 1976 Chór Kameralny "Cantores Minores Vratislavienses"
pod dyr. E.Kajdasza śpiewał na koncercie wyłącznie pieśni Stanisława Moniuszki.
Stanowiło to pogwałcenie dotychczasowej praktyki repertuarowej-koncert
bez kompozycji Chopina.. W roku następnym na recitalu wokalnym Zofii Janukowicz-Pobłockiej
można było usłyszeć pieśni wyłącznie Karola Szymanowskiego. A pierwszym
recitalem fortepianowym bez ani jednego dzieła Chopina był wieczór Joaquina
Achucarro (1981) złożony z kompozycji Bacha, Beethovena, Debussygo, Granadosa
i Albeniza. W taki to sposób linia repertuarowa festiwalu poszerzała się
systematycznie i pozostaje taką do dziś.
Począwszy
od I Festiwalu w roku 1946 koncertom towarzyszyły prelekcje, odczyty i
wykłady wybitnych znawców życia i twórczości Chopina. Już do programu IV
Festiwalu wprowadzono wieczór słowno-muzyczny prowadzony przez muzykologa
Tadeusza Marka z udziałem pianistów Marii Wilkomirskiej i Pawła Lewieckiego
oraz śpiewaczki Walerii Jędrzejewskiej. Po 22 latach ten typ koncertu przerodzil
się w tak zwany "Nokturn". "Nokturn" to nazwa koncertu nocnego o niepowtarzalnej
atmosferze przy świecach i lampce wina. Melomani słuchają gry wszystkich
pianistów, a gospodarz wieczoru (muzykolog, prelegent, aktor) snuje opowieść
na wybrany temat z życia Chopina. Organizatorom przyświecała od początku
idea urozmaicenia programowej oferty festiwalu. Stąd też festiwalowi towarzyszyły
wystawy obrazów, rzeźb, plakatów, spektakle operowe, projekcje filmów muzycznych,
sesje naukowe o tematyce chopinowskiej, prezentacje młodych wykonawców,
koncerty plenerowe zespołów folklorystycznych, koncerty jazzowe oraz koncerty
z płyt.
Na
przestrzeni 70 lat festiwale dusznickie były we władaniu różnych instytucji
administracyjnych i kulturalnych. W latach 1946-72 opiekę nad festiwalem
sprawował Instytut Fryderyka Chopina. W 1973 r. funkcję tę przejęło Dolnośląskie
Towarzystwo Muzyczne Wrocławia, a w 1975 r.-Wydział Kultury i Sztuki w
Wałbrzychu oraz Urząd Miasta Duszniki Zdrój. W latach 1975-85 dyrektorem
festiwali dusznickich był znakomity dyrygent Tadeusz Strugała. Dzięki jego
ambicji i pomysłowości Międzynarodowy Festiwal Chopinowski w Dusznikach
stał się ważnym punktem na mapie kulturalnej Polski coraz silniej przyciągając
uwagę środowisk zagranicznych. Z krajowej imprezy muzycznej festiwal przekształcił
się w uznane na świecie wydarzenie artystyczne. Po przemianach ustrojowych
na przełomie lat 1989/90 gwarantem przetrwania festiwalu stała się Fundacja
Międzynarodowych Festiwali Chopinowskich w Dusznikach-Zdroju. Jest ona
jedynym organizatorem festiwalu walczącym o pozyskanie środków na funkcjonowanie
tej imprezy. Od kilku lat dyrektorem artystycznym jest znakomity pianista
Piotr Paleczny.
|