CHOPIN
I JEGO EUROPA
Taką
nazwę nosi Mędzynarodowy Festiwal Muzyczny, który odbywa się od dziesięciu
lat w okresie letnim w Warszawie. Wszedł już do kalendarza najważniejszych
wydarzeń kulturalnych Europy. Głównym zamiarem inicjatora imprezy,
którym jest Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, było ogarnięcie kultury
muzycznej Europy w relacji do spuścizny Chopina. Osiągnięcia
kultury europejskiej wywodzącej się z kręgu śródziemnomorskiego są
najcenniejsze i najbogatsze ze wszystkich kultur. Z tego
obszaru wywodzą się najwspanialsi artyści, a ich dorobek przyczyniał
się do nieustannego rozkwitu tej kultury. Poczesne miejsce w szeregu tych
wielkich artystów przypada bezwzględnie Chopinowi.
Festiwal
z całym bogactwem swego programu pomyślany został jako "chopinocentryczny."
Znaczy to, że twórczość Chopina staje się punktem odniesienia
dla innych kompozytorów, ze względu na swoją ogromną siłę oddziaływania.
Była ona źródłem, z którego czerpały kolejne generacje kompozytorów, w
tym również współczesnych. Ale i Chopin o czym należy wiedzieć
sam był inspirowany przez współczesnych mu, a także wcześniejszych
twórców, zgodnie z prawami ewolucji muzyki. Szczególnie duchowo
bliscy byli mu jego poprzednicy - Jan Sebastian
Bach, Wolfgang Amadeus Mozart i Ludwig van Beethoven. Ale nie
tylko oni wywarli wpływ na naszego mistrza. Również twórcy
mniejszego kalibru, reprezentujacy tzw. styl brillant, dali Chopinowi
wzory w zakresie techniki, faktury i wirtuozowstwa. Wśród nich byli
także polscy kompozytorzy, jak np. Franciszek Lessel czy Maria Szymanowska.
Wpływ na Chopina miała też włoska muzyka operowa z uwielbianą przez
niego sztuką bel canto, (Rossini, Bellini, Donizetti), a także opera francuska
(Meyerbeer, Auber, Boieldieu). Z kolei muzyka Chopina oddziaływała na wielu
wybitnych kompozytorów, dając im impuls do szukania własnej drogi twórczej
i kształtowania stylów indywidualnych. Jednym z nich był rówieśnik Chopina,
wielki kompozytor węgierski Franciszek Liszt słynny z odkrywczości wyrazowej
i wielu pomysłów formalnych i fakturalnych. Dla Claudea Debussyego
impulsem stała się chopinowska poetyka brzmienia. Stworzony przez niego
nowy styl zwany impresjonizmem posiada swoje korzenie właśnie w muzycznej
kolorystyce chopinowskiej. Z muzyki Chopina wyrasta również twórczość rosyjskiego
ekspresjonisty Aleksandra Skriabina o czym świadczą pierwsze jego utwory,
a także ostatnie pełne rozmachu sonaty fortepianowe. Chopin
był jednym z prekursorów europejskich szkół narodowych. Jego muzyka
pełna "polskości" stanowiła impuls dla innych kompozytorów odnośnie
wykorzystywania elementów ludowych. Można tu wyliczyć całą plejadę kompozytorow
rosyjskich, czeskich, węgierskich, skandynawskich z XIX wieku. Pobudzenie
ich tożsamości narodowej dokonało się niewątpliwie pośrednio za sprawą
twórczości Chopina. Dobrymi przykładami oddziaływania muzyki Chopina
na późniejszych kompozytorów są Ignacy Jan Paderewski i Karol Szymanowski.
Reminiscencje chopinowskie wniknęły w ich twórczość głęboko, a mazurki
Szymanowskiego oparte na stylizacji melodii góralskich
są najbardziej oryginalnymi owocami tych inspiracji. Rezonans
muzyki Chopina słychać też u Rachmaninowa, Ravela, Lutosławskiego.
Dbając
o wysoki poziom wykonawczy organizatorzy nie szczędzą wysiłku w poszukiwaniu
wybitnych wykonawców: solistów, dyrygentów, zespołów kameralnych i orkiestr.
Wśród solistów nie brak laureatów prestiżowych konkursów i wielkich sław
światowej pianistyki. Wymieńmy Martę Argerich czy Krystiana Zimermana.
Właśnie tam swą karierę międzynarodową rozpoczął 16-letni wówczas
Jan Lisiecki, kanadyjski pianista polskiego pochodzenia. O renomie festiwalu
świadczy fakt gotowości występów sławnej Gewandhaus Orchestra z Lipska,
która zadeklarowała chęć uczestnictwa w najbliższym festiwalu.
Ciekawostką są koncerty na historycznych instrumentach, które umożliwiają
zbliżenie do autentycznego brzmienia dawniejszych utworów. W programach
jest też miejsce dla kompozycji jazzowych. Koncerty odbywają się każdego
roku w drugiej połowie sierpnia w Filharmonii Narodowej , w Studio Koncertowym
Polskiego Radia, w Teatrze Wielkim, w kościołach.
|