JAN
KIEPURA (1902-1966)
Mija
110 lat od urodzenia Jana Kiepury, wielkiego polskiego śpiewaka i aktora.
Wśród polskich śpiewaków okresu międzywojennego cieszył się on największą
międzynarodową sławą. Odnosił sukcesy w czołowych teatrach operowych, w
salach koncertowych a także na ekranach kinowych. Za zarobione pieniądze
wybudował w Krynicy-Zdroju willę "Patria"-miejsce nakręcenia kilku filmów
pod koniec lat 30-tych. Kiepura urodził się w 1902 roku w Sosnowcu.
Tam zdał maturę i w 1919 r.wstąpił jako ochotnik do I Pułku Strzelców Bytomskich,
biorąc udział w I Powstaniu Śląskim. Następnie studiował prawo na
Uniwersytecie Warszawskim, a jednocześnie uczył się śpiewu u Wacława Brzezińskiego
oraz znanego tenora Tadeusza Leliwy. W 1923 roku wystąpił publicznie
po raz pierwszy w Sosnowcu, po czym został przyjęty do chóru Teatru Wielkiego
w Warszawie. Od roku 1925 występował już w wielu tytułowych rolach na deskach
teatrów operowch Warszawy, Lwowa i Poznania. Zagraniczną karierę rozpoczął
od wyjazdu do Wiednia, gdzie wystąpił w "Zemście nietoperza" Jana Straussa
w Theater an der Wien. Występował też w Brnie, i Budapeszcie, a w 1929
r. debiutował w mediolańskiej La Scali w "Tosce" Pucciniego. Dzięki tym
sukcesom mógł triumfalnie powrócić do Warszawy. Jego występy w stolicy
stawały się sensacją i wywoływały fale entuzjazmu. Poza występami w salach
koncertowych zyskiwał popularność śpiewając dla zgromadzonych na
ulicy tłumów z balkonu hotelu "Bristol", z dachu samochodów, z okna wagonu.
Współpracował jednocześnie z londyńską Covent Garden, paryską
Opera Comique i berlińską Operą. Zaczął też robić karierę jako gwiazdor
filmowy rozpoczynając współpracę z wytwórniami hollywódzkimi. Lista
filmów z jego udziałem jest długa: "Neapol, śpiewające miasto", "Pieśń
Nocy" "Zdobyć Cię muszę", "Dle Ciebie śpiewam", "Valse brillante", "Kocham
wszystkie kobiety", "Czar Cyganerii", "Kraina uśmiechu". W tym ostatnim
filmie wystepował z poślubioną w 1937 roku Martą Eggerth śpiewaczką i aktorką
(ur. 1912 r.), żyjącą do dziś. W 1938 roku zadebiutował w nowojorskiej
Metropolitain Opera rolą Rudolfa w "Cyganerii," a następnie w rolach
Don Josego w "Carmen" i Księcia Mantui w "Rigolettcie". W latach 1941-42
występował w Teatro Colon w Buenos Aires, a nieco pózniej na Brodwayu
w "Wesołej wdówce". Po wybuchu II wojny światowej zaangażował się
jako ochotnik, przybył do Lille i aby wesprzeć polskich emigrantów
koncertował w ośrodkach polonijnych we Francji. W 1940 roku był w Montrealu,
gdzie jako polski patriota przyjęty został w domu "Białego Orła". Po wojnie
Kiepura występował w Anglii, Francji, we Włoszech i Niemczech. Nie odmawiał
nigdy prośbom o występy na cele społeczne. Miał otwarte serce dla zdolnych
ale ubogich studentów, którym pomagał. W 1948 roku wrócił do Europy i osiedlił
się na 6 lat w Paryżu. Odznaczał się ogromną pracowitością. Świadectwem
tego są jego nagrania. Operowanie oddechem w arii z "Turandot", brawurowa
kadencja arii z "Rigoletta", pełna temperamentu Tarantella Rossiniego
czy fenomenalne piano w piosence "Ninon" to majstersztyki jego kunsztu.
W Polsce wystąpił po raz ostatni w 1959 roku. Za zasługi na polu sztuki
i promocji kultury polskiej za granicą został odznaczony w 1935 r. Krzyżem
Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski a także belgijskim Wielkim Krzyżem
Leopolda I. Jeszcze dwa dni przed śmiercią występował na koncercie polonijnym
w Portchester. Zmarł nagle 15 sierpnia 1966 roku w Harrison pod Nowym Jorkiem.
Wielki śpiewak pochowany został na Powązkach w Warszawie. Manifestacyjny
pogrzeb artysty był świadectwem jego niebywałej popularności.
|