CHOPIN I JEGO EUROPA

Taką nazwę nosi Międzynarodowy Festiwal Muzyczny, który odbywa się od dziesięciu lat w okresie letnim w Warszawie. Wszedł już do kalendarza najważniejszych wydarzeń kulturalnych Europy. Głównym zamiarem inicjatora imprezy, którym jest Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, było ogarnięcie kultury muzycznej Europy w relacji do spuścizny Chopina. Osiągnięcia kultury europejskiej wywodzącej się z kręgu śródziemnomorskiego są najcenniejsze i najbogatsze ze wszystkich kultur.  Z tego obszaru wywodzą się najwspanialsi artyści, a ich dorobek przyczyniał się do nieustannego rozkwitu tej kultury. Poczesne miejsce w szeregu tych wielkich artystów przypada bezwzględnie Chopinowi.
 
Festiwal z całym bogactwem swego programu pomyślany został jako „chopinocentryczny.” Znaczy to, że twórczość Chopina staje się punktem odniesienia dla innych kompozytorów, ze względu na swoją ogromną siłę oddziaływania.  Była ona źródłem, z którego czerpały kolejne generacje kompozytorów, w tym również współczesnych. Ale i Chopin – o czym należy wiedzieć – sam był inspirowany przez współczesnych mu, a także wcześniejszych twórców, zgodnie z prawami ewolucji muzyki. Szczególnie duchowo bliscy byli mu jego poprzednicy - Jan Sebastian Bach, Wolfgang Amadeusz Mozart i Ludwig van Beethoven. Ale nie tylko oni wywarli wpływ na naszego mistrza. Również twórcy mniejszego kalibru, reprezentujący tzw. styl brillant, dali Chopinowi wzory w zakresie techniki, faktury i wirtuozostwa. Wśród nich byli także polscy kompozytorzy, jak np. Franciszek Lessel czy Maria Szymanowska. Wpływ na Chopina miała też włoska muzyka operowa z uwielbianą przez niego sztuką bel canto, (Rossini, Bellini, Donizetti), a także opera francuska (Meyerbeer, Auber, Boieldieu). Z kolei muzyka Chopina oddziaływała na wielu wybitnych kompozytorów, dając im impuls do szukania własnej drogi twórczej i kształtowania stylów indywidualnych. Jednym z nich był rówieśnik Chopina, wielki kompozytor węgierski Franciszek Liszt słynny z odkrywczości wyrazowej i wielu pomysłów formalnych i fakturalnych. Dla Claude’a Debussy’ego impulsem stała się chopinowska poetyka brzmienia. Stworzony przez niego nowy styl zwany impresjonizmem posiada swoje korzenie właśnie w muzycznej kolorystyce chopinowskiej. Z muzyki Chopina wyrasta również twórczość rosyjskiego ekspresjonisty Aleksandra Skriabina, o czym świadczą pierwsze jego utwory, a także ostatnie pełne rozmachu sonaty fortepianowe. Chopin był jednym z prekursorów europejskich szkół narodowych. Jego muzyka pełna „polskości” stanowiła impuls dla innych kompozytorów odnośnie wykorzystywania elementów ludowych. Można tu wyliczyć całą plejadę kompozytorów rosyjskich, czeskich, węgierskich, skandynawskich z XIX wieku. Pobudzenie ich tożsamości narodowej dokonało się niewątpliwie pośrednio za sprawą twórczości Chopina. Dobrymi przykładami oddziaływania muzyki Chopina na późniejszych kompozytorów są Ignacy Jan Paderewski i Karol Szymanowski. Reminiscencje chopinowskie wniknęły w ich twórczość głęboko, a mazurki Szymanowskiego oparte na stylizacji melodii góralskich są najbardziej oryginalnymi owocami tych inspiracji. Rezonans muzyki Chopina słychać też u Rachmaninowa, Ravela, Lutosławskiego. 

Dbając o wysoki poziom wykonawczy organizatorzy nie szczędzą wysiłku w poszukiwaniu wybitnych wykonawców: solistów, dyrygentów, zespołów kameralnych i orkiestr. Wśród solistów nie brak laureatów prestiżowych konkursów i wielkich sław światowej pianistyki. Wymieńmy Martę Argerich czy Krystiana Zimermana. Właśnie tam swą karierę międzynarodową rozpoczął 16-letni wówczas Jan Lisiecki, kanadyjski pianista polskiego pochodzenia. O renomie festiwalu świadczy fakt gotowości występów sławnej Gewandhaus Orchestra z Lipska, która zadeklarowała chęć uczestnictwa w najbliższym festiwalu. Ciekawostką są koncerty na historycznych instrumentach, które umożliwiają zbliżenie do autentycznego brzmienia dawniejszych utworów. W programach jest też miejsce dla kompozycji jazzowych. Koncerty odbywają się każdego roku w drugiej połowie sierpnia w Filharmonii Narodowej, w Studio Koncertowym Polskiego Radia, w Teatrze Wielkim, w kościołach.
 
 

.

Radosław Rzepkowski   ARCHIWUM FELIETONÓW

POLEĆ TEN ARTYKUŁ ZNAJOMYM Z FACEBOOKA